‘Niet verduurzamen is extreem duur’

Experts geven waarschuwing en perspectief aan zorgfinancials

ESG, Green Deal, CSRD, Label C, SDG, Paris Proof, MVO, BENG… Die liggen al een tijdje op het bord van de financieel experts, zeker ook in de zorg. Sommigen beseffen dat amper. Anderen verdwalen erin, of stellen acties uit. Maar dat lost niks op. Integendeel. Juist niet verduurzamen is extreem duur.

Dit blijkt tijdens een expertbijeenkomst van de vereniging van zorgfinancials Fizi, met BDO, de werkgroep zorg van Dutch Green Building Council, gebouwverduurzamer INNAX en vastgoedbeheerder MVGM. Zij hebben samen één kernboodschap voor de aanwezige financieel verantwoordelijken van grote zorginstellingen. En die begint meteen pittig: ‘De tijd van vrijblijvendheid is voorbij. Kijk naar Label C. Kantoren, ook in de zorg, moeten daar nu echt aan voldoen. Daar is jarenlang op gewezen. De handhavers (Omgevingsdiensten) zijn nog in de vriendelijke fase. Maar die gaan een keer toeslaan, want anders verliezen ze hun geloofwaardigheid.’

Begin op tijd

‘Als je onder druk van handhavers hals over kop de boel op orde moet brengen, wordt het heel duur. Iedere installateur zal dan de hoofdprijs vragen, als je überhaupt al mensen kunt krijgen. Uiteindelijk kan de handhaver je dwingen om je kantoor te sluiten. Dus begin op tijd. Dit geldt precies zo voor al die andere eisen op het gebied van duurzaamheid.’

Een aanwezige bankier onderstreept dit. Investeerders trekken zich terug uit vastgoed dat niet duurzaam is. Want dat is niet toekomstbestendig, dus dat vormt een risico. En als je taxatiewaarde lager wordt dan je balanswaarde, heb je helemaal een probleem. Die kans is reëel aangezien niet-duurzame panden een afwaardering (Brown Discount) krijgen, die fors kan oplopen. Duurzame panden krijgen juist een Green Premium.

Doordrongen van noodzaak

Uitzoomend naar waar het eigenlijk om draait, is iedereen aan tafel wel doordrongen van de noodzaak tot verduurzaming. Sommigen geven uiting aan hun intrinsieke motivatie. De één denkt daarbij aan de toekomst van de kinderen, de ander aan de planeet en/of de geopolitieke situatie. Dus er is zeker geen onwil. Maar diverse zorgfinancials hebben hun handen al vol aan bijvoorbeeld de stijging van de lonen en de zeer noodzakelijke investering in automatisering. Sommigen zien niet hoe ze daarbij ook nog de duurzaamheidsopgaven voldoende aandacht en financiële ruimte kunnen geven. Maar de experts die deze sessie organiseren, benadrukken dat er onbenutte mogelijkheden zijn. Zij vertalen die meteen naar praktische oplossingen.

Begin met quick wins

Zoals: werk stap voor stap. Ook al worden er misschien tachtig dingen tegelijk gevraagd, maak daar niet allemaal kpi’s van. Kies een behapbaar aantal en stuur daar echt goed op. Weet ook: er zijn quick wins. Begin daarmee. Sommige kosten helemaal niets. Zo scheelt één graad lager stoken doorgaans zes procent van de energierekening. En wellicht kun je na verloop van tijd die stap nog eens zetten.

Natuurlijk valt niet elke stap richting duurzaamheid terug te verdienen. Maar investeringen in energiebesparing wel, en tegenwoordig vaak al binnen een jaar of vijf. Zo ga je tegelijkertijd kosten verlagen, voldoen aan de regels en de wensen van de bank. Daar gaat iedere bestuurder in mee.

Routekaart geeft grip op investeringen

Een portefeuille-routekaart zet alle maatregelen in de tijd, om per gebouw Paris Proof te worden (in euro’s en CO₂). Hiermee voldoet een instelling aan de Green Deal 3.0 en verlaagt de energiekosten. Bovendien leg je hiermee de basis voor een makkelijke rapportage in het kader van de Informatieplicht- en de EED-rapportages. Ook kan makkelijk de nieuwe subsidie Duurzaam Maatschappelijk Vastgoed (DUMAVA) worden aangevraagd.

Collega’s motiveren

De zorgfinancial helpt zichzelf enorm door de financiële en duurzame uitdagingen te verwoorden op een manier die aanspreekt. Want om hier een succes van te maken, heb je de medewerking van allerlei collega’s hard nodig. Dus zorg dat die zich ermee kunnen verbinden. Vergeet niet dat veel mensen graag werken in een organisatie die met duurzaamheid bezig is. Sommigen willen daar ook hun steentje aan bijdragen. Maar dan moeten ze wel snappen hoe en wat.

Extra bonus: is je organisatie duidelijk duurzaam en communiceert die dat helder, dan helpt dat vaak met de uitdagingen op de arbeidsmarkt. Dus ook daar verdien je dan iets terug.

Optrekken met stakeholders

Ook externe samenwerking kan de taken verlichten. Zoek eens uit met welke stakeholders je allemaal zou kunnen optrekken. Ga met hen (vaker) om de tafel. Bijvoorbeeld: de hele sector heeft de Green Deal met Den Haag getekend, dus velen staan nu voor dezelfde uitdagingen. Aan alles wat je in je keten en/of als sector kunt oppakken, heb je zelf minder werk.

Integraler kijken

De zorgfinancials voelden zich nadrukkelijk gesterkt door deze expertsessie. Diverse aanwezigen constateren: ‘Wij moeten anders leren kijken en denken; veel integraler.’ Iemand opperde om deze sessie (half)jaarlijks te herhalen, en dat vond weerklank.

Om te faciliteren dat de aanwezigen openhartig konden spreken, is ervoor gekozen om in dit verslag geen namen van deelnemers en organisaties te noemen. Sprekers waren Philip Blaauw (INNAX), Ron van Bloois (moderator), Vincent Eversdijk (BDO), Kristian Gabriëlse (MVGM).

Aangezien bepaalde termen nog niet bij alle aanwezigen bekend waren, is aan dit verslag een begrippenlijst toegevoegd. De bijeenkomst vond plaats in het (uiteraard duurzame) hoofdkantoor van INNAX.

Begrippenlijst

1. BENG, bijna-energieneutrale gebouwen
2. CSRD, Corporate Sustainability Reporting Directive
3. DUMAVA, Duurzaam Maatschappelijk Vastgoed
4. EED, Energy Efficiency Directive
5. ESG, Environmental, Social and Governance
6. Green Deal Duurzame Zorg
7. Label C
8. MVO, maatschappelijk verantwoord ondernemen
9. Paris Proof
10. SDG, Sustainable Development Goals
11. WEii, Werkelijke Energie intensiteit indicator

Dit is een verslag van Jurjen de Jong.